Impirimbanyi z’uburenganzira bwa muntu, Agather Atuhaire wo muri Uganda na Boniface Mwangi wo muri Kenya, barekuwe n’inzego z’umutekano za Tanzania nyuma yo gufatwa no gufungirwa mu buryo butemewe n’amategeko, aho bashinjwa kwivanga mu bibazo bya politiki y’imbere mu gihugu.
Gufatwa no gufungirwa ahantu hatazwi
Ku wa mbere, tariki ya 19 Gicurasi 2025, Atuhaire na Mwangi bafashwe n’inzego z’umutekano za Tanzania ubwo bari bagiye muri Dar es Salaam gukurikirana urubanza rwa Tundu Lissu, umuyobozi w’ishyaka ritavuga rumwe n’ubutegetsi, CHADEMA, uregwa ubugambanyi. Nubwo bari binjiye mu gihugu mu buryo bwemewe, bombi batawe muri yombi, bashinjwa kwivanga mu bibazo by’imbere mu gihugu. Mwangi yashinjwaga gutanga amakuru y’ibinyoma kugira ngo yemererwe kwinjira mu gihugu, naho impamvu y’ifungwa rya Atuhaire ntiyigeze isobanurwa.
Ihohoterwa n’iyicarubozo
Mu buhamya bwatanzwe na Atuhaire, yavuze ko ubwo yari afunzwe, yahuye n’ihohoterwa rikomeye rishingiye ku gitsina, aho yategetswe kwambara ubusa, agapfukwaho mu maso, agaterwa ibyuma n’inkoni, ndetse agakorwaho ku ngufu n’umwe mu bamufungaga. Yerekanye ibikomere n’inkovu ku mubiri we, avuga ko yatewe ibikomere bikomeye ku maguru n’ahandi.
Mwangi nawe yavuze ko bombi bakorewe iyicarubozo rikomeye, aho bategetswe gukambakamba bajya koga, bakamburwa imyenda, ndetse bagakubitwa n’abashinzwe umutekano. Yongeyeho ko ubwo yageragezaga kuvugana na Atuhaire, bombi bakubitwaga bikomeye kugira ngo batavugana.
Ku wa kane nijoro, tariki ya 22 Gicurasi 2025, Atuhaire yashyikirijwe abategetsi ba Uganda ku mupaka wa Mutukula, nyuma yo gufungirwa ahantu hatazwi kuva ku wa mbere. Mwangi we yarekuwe mbere, ku wa gatatu, ashyikirizwa abategetsi ba Kenya ku mupaka wa Namanga. Yavuze ko yahuye n’iyicarubozo rikomeye, ndetse ko yagiye kwitabwaho n’abaganga kubera ibikomere yari afite.
Iyi myitwarire y’inzego z’umutekano za Tanzania yateje impaka ndende mu karere, aho imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu yasabye ko hakorwa iperereza ryimbitse ku ihohoterwa ryakorewe izi mpirimbanyi. Ibihugu byo mu muryango wa Afurika y’Iburasirazuba byasabwe gukurikiza amasezerano y’uburenganzira bwa muntu no kurinda impirimbanyi z’uburenganzira bwa muntu.
Perezida wa Tanzania, Samia Suluhu Hassan, yari yaburiye impirimbanyi zo mu bihugu bihana imbibi na Tanzania kutivanga mu bibazo by’imbere mu gihugu cye, avuga ko atazihanganira abashaka guteza akajagari.

